Sunday, 29 March 2020

मुलांच्या विकासासाठी कार्यरत असलेला उपक्रमशिल शिक्षक ..समीर देवडे

मुलांच्या विकासासाठी कार्यरत असलेला उपक्रमशिल शिक्षक ..समीर देवडे


लासलगाव - लासलगाव शिक्षण सहाय्यक मंडळ संचलित,आय.एस.ओ.9001:2015 मानांकित जिजामाता प्राथमिक शाळा 100 टक्के सेमी इंग्रजी व डिजीटल क्लासरूमयुक्त एकमेव खाजगी प्राथमिक शाळा म्हणून नावारूपाला आली आहे.संस्थेचे संस्थापक लोकनेते कै.दत्ताजी भिकाजी पाटील यांनी स्थापन केलेली शाळा.त्यांचे ब्रीदवाक्य होते -  हाती घ्याल ते तडीस न्या! हेच आज संस्थेचे ब्रीदवाक्य आहे.या वाक्याप्रमाणे संस्था व शाळेचा प्रवास पुढे सुरू आहे.या शाळेचे उपक्रमशिल उपशिक्षक समीर देवडे यांचा प्रेरणादाई शैक्षणिक प्रवास - सन 1997 मध्ये इंग्रजी माध्यमातुन डी.एड. ची पदवी प्राप्त करून त्याच वर्षी या शाळेत शैक्षणिक सेवेला सुरूवात केली.आपल्या इंग्रजी विषयाच्या ज्ञानाचा वापर शिक्षकांबरोबरच आपल्या शाळेतील सर्वच विद्यार्थ्यांना देन्यास सुरूवात केली.विविध कृतियुक्त इंग्रजी बडबड गीते असतिल किंवा इंग्रजी कविता सर्वच यांचे तोंडपाठ आहेत.त्यामुळे मुले देखील शिक्षकांचे अनुकरण करू लागले.जिजामाता शाळा तस म्हटल तर शहरी भागातली पन विद्यार्थी संख्या मात्र तळागाळातली व ग्रामिण भागातील जास्तच आहे. या विद्यार्थ्यांना इंग्रजी वाचन व संभाषण करन्यात यशस्वी प्रयत्न केले. बदलत्या तंत्रज्ञानानुसार  इ - लर्निंगचा अध्यापनामधे वापर होणे गरजेचे आहे.संस्थेने उपलब्ध करून दिलेल्या डिजीटल क्लासरूममुळे हे शक्य झाले.स्वता  दैनंदिन अध्यापनामध्ये विविध शैक्षणिक व्हिडिओ व डिजिटल अभ्यासक्रमाचा प्रभावीपणे वापर करत आहेत.यामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये अभ्यासाची गोडी लागुन मुले 100% उपस्थित राहु लागली आहेत.विद्यार्थ्यांना विज्ञान विषयाचे विविध प्रयोग दाखविण्यासाठी संस्थेच्या विद्यालयातील  प्रयोगशाळेत घेवुन जातात.परिसर भेटीचे आयोजन करून विद्यार्थ्यांना परिसराचे ज्ञान मिळवून दिले जाते.हरित सेनेची स्थापना करत वृक्षलागवड करून वृक्ष संवर्धन केले आहे.त्याचे रूपांतर आज बहारदार वृक्षांत झाले आहे.दरवर्षी पालक मेळावा,माता पालक मेळावा, मा.विद्यार्थी मेळावा इत्यादींचे आयोजन केले जाते. कला, कार्यानुभव विषय,आकाश कंदिल, राखी निर्मित्ती अशा विविध कार्यशाळांचे आयोजन,कॅमलिन प्रस्तुत नवनित चित्रकला स्पर्धा यशस्वीपणे आयोजित केली जाते.योगासने, सर्वांग सुंदर कवायत, मुक्तहालचाली व विविध सामाजिक उपक्रम राबविले जातात.मागील पाच वर्षापासुन ते स्पोकन इंग्लिश व ब्रिटिश कौन्सिलचे  राज्य मार्गदर्शक म्हणुन काम करत आहे.त्यांनी माय स्पोकन इंग्लिश बूक हे पुस्तक लिहले असून त्याच्या दोन आवृत्ती प्रकाशित झाल्या आहेत.त्यासाठी राज्याच्या शिक्षण मंत्र्यांचे अभिनंदन पत्र प्राप्त झाले आहे.शिक्षण विभाग व ब्रिटिश कौन्सिल मार्फत त्यांची दोन वेळा इंग्रजी विषयाच्या आंतरराष्ट्रीय परिषदांसाठी निवड झाली अाहे.विद्यार्थ्यांच्या आरोग्याची काळजी घेण्यासाठी विविध डॉक्टरांची व्याख्याने,लेक वाचवा, लेक शिकवा अभियान ,परिसरातील विविध कवी व लेखक यांची भेट घडवुन आणली जाते.श्यामची आई कथामाला वर्गात राबविली जाते.संस्थेने आयोजीत केलेल्या क्रिडास्पर्धां,विज्ञान प्रदर्शन, मोफत आरोग्य तपासणी शिबिर,सांस्कृतिक कार्यक्रम, आनंद नगरी ,दप्तरमुक्त शनिवार इत्यादी उपक्रम राबविले जातात.ऑगष्ट 2019 मध्ये 
महाराट्र शासन व ब्रिटिश कौन्सिलच्या  तेजस प्रकल्पातील कथा परिवर्तनाच्या पुस्तकात  समीर देवडे यांची इंग्रजी विषयाची यशोगाथा प्रकाशीत करन्यात आलीय. उत्कृष्ट प्रशिक्षक म्हनुन त्यांचा गौरव करन्यात आलाय.गुगल प्ले स्टोअरमधून वर्ग अध्यापनात वेगवेगळ्या शैक्षणिक अ‍ॅप्सचा  वापर ते करतात.उदा.पेपर मर्ज  क्यूब अॅप,क्यु आर कोड स्कॅनर, हॅलो इंग्लिश,सी वर्डस,अॅनिमल फोरडी, ए.बी.सी गेम्स. स्वताच्या  ब्लॉगवर वर्गातील विविध  शैक्षणिक  उपक्रमांची माहिती ते लिहितात.
दैनंदिन अध्यापनात सोशल मिडियाचा सकारात्मक वापर केल्यास त्याचे प्रभावी परिणाम दिसुन येतात.एक वर्षापुर्वी स्वताचा यु-ट्युब चॅनल निर्माण करून.आज राज्य,देश नव्हे तर परदेशातील एक लाखाहुन अधिक शिक्षकांनी त्यांच्या चॅनलवरील विडिओ पाहिलेत. शाळेतील विद्यार्थ्यांच्या इंग्रजी विषयाच्या कविता,कृतियुक्त गीते, भाषिक खेळ,संभाषणे, विविध उपक्रम   इत्यादींचे विडिओ  ते यु-ट्यूब वर अपलोड करतात.त्याचा फायदा राज्यातील शिक्षकांना दैनंदिन अध्यापनात होत असुन.सदरचा यु- ट्युब चॅनल नक्कीच राज्यातील शिक्षकांसाठी मार्गदर्शक आहे.
करील मनोरंजन जो मुलांचे ,जडेल नाते प्रभुशी तयाचे या साने गुरूजींच्या सुविचाराने प्रेरीत होवुन ग्रामिण भागातील  मुलांना आनंददायी शिक्षण देन्यासाठी त्यांची धडपड सुरू असते.संस्थेचे अध्यक्ष नानासाहेब पाटील यांनी अभिनंदन पत्र देवुन कार्याचा गौरव केला आहे.तसेच आजवर विविध संस्थाचे राज्यस्तरीय पुरस्कार त्यांना प्राप्त झाले आहेत.

विद्यार्थ्यांमध्ये स्वच्छतेबद्दल जागरूकता.


विद्यार्थ्यांमध्ये स्वच्छतेबद्दल जागरूकता.



स्वच्छता म्हनजेच  ईश्वरता आहे.आम्ही हा शब्द अनेक वेळा ऐकला आहे.पण आपण याचे  अनुकरण करतो का?स्वच्छता प्रत्येकाने पाळली पाहिजे.चला तर जाणुन घेवुृया स्वच्छते विषयी आनखी काही.
स्वच्छता म्हणजे आपल्या परिसरात घाण नाही,धूळ नाही, डाग नाहीत,दुर्गंधी नाही.स्वच्छतेचे उद्दीष्ट म्हणजे निरामय आरोग्य होय.प्रत्येकाने  घाण व दूषित पदार्थांचा प्रसार टाळणे गरजेचे अाहे.जे काही स्वच्छ आहे त्याची प्रशंसा केली पाहिजे.
स्वच्छतेच्या मदतीने आपण आपले शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य स्वच्छ ठेवू शकतो, ज्यामुळे आपल्याला बरे वाटेल. स्वच्छता शरीर, मन आणि आत्मा स्वच्छ आणि शांत ठेवून चांगल्या चरणाला जन्म देते. स्वच्छता राखणे हे निरोगी जीवनाचा आवश्यक भाग आहे कारण केवळ स्वच्छताच बाह्य आणि अंतर्गत स्वच्छ राहून आपले व्यक्तिमत्त्व सुधारण्यास मदत करते.
ही प्रत्येकाची जबाबदारी आहे आणि एखाद्याने स्वत: ला आणि त्यांच्या आसपासचे वातावरण स्वच्छ आणि आरोग्यदायी ठेवले पाहिजे. हे मनामध्ये चांगले आणि सकारात्मक विचार देखील आणते जे रोगांची घटना कमी करते.
आपल्या रोजच्या नित्यकर्मांमध्ये स्वच्छता आणि स्वच्छता महत्वाची भूमिका बजावते. हे डेंग्यू, टायफाइड, हिपॅटायटीस आणि डास चावल्यामुळे होणारे इतर आजार इत्यादी धोकादायक आजारांना प्रतिबंधित करते.
कावीळ, कोलेरा, एस्केरियासिस, लेप्टोस्पायरोसिस, रिंगवर्म, स्कॅबीज, स्किटोसोमायसिस, ट्राकोमा इत्यादी आजार दूषित अन्न खाण्यामुळे, दूषित पाणी पिण्यामुळे किंवा अस्वच्छ स्थितीत जगल्यामुळे पसरतात. कचरा देखील दुर्गंधी पसरवते जे सहन करणे कठीण आहे.स्वच्छतेच्या  उपाययोजना न केल्यास कचरा आणि घाण देखील जमा होईल.
स्वच्छतेच्या काही सवयी ज्यांचे पालन व अनुकरण आपण सर्वांनीच केले पाहिजे.
जेवन करन्यापुर्वी किंवा कोणतेही अन्न पदार्थ खाण्यापूर्वी नेहमीच हात स्वच्छ धुवावेत.
खेळल्यानंतर हात धुणे देखील अत्यंत आवश्यक आहे. दिवसातुन आपण कमीतकमी दोनदा दात घासणे गरजेचे आहे.
सार्वजनिक ठिकाणा कोणीही कचरा टाकू नये.प्रत्येकाने  दररोज आंघोळ करणे अनिवार्य आहे.
शिंका येताना आपले नाक झाकणे व खोकताना किंवा  जांभई देताना तोंड झाकणे देखील आवश्यक आहे.
जर एखाद्याच्या घरात कीड आणि उंदीर असतील तर त्यांनी शक्य तितक्या लवकर त्यांची सुटका केली पाहिजे.
शिजवलेले अन्न पदार्थ नेहमी झाकुन ठेवले पाहिजे.शारीरिक स्वच्छतेत शरीर, कपडे, अन्न, घरे आणि बाह्य वातावरणातील घाण आणि अशुद्धतेचे उच्चाटन होते. शरीराची स्वच्छता साबणाने आणि पाण्याने संपूर्ण शरीराच्या आंघोळीद्वारे केली जाते, हात धुण्याची सराव आणि घाणीपासून दूर ठेवते. कपडे स्वच्छ करणे ही एक कपडे धुण्याची प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे हाताने हाताने धुणे किंवा मशीन धुणे शक्य आहे. वातावरण स्वच्छ करणे म्हणजे वातावरणातील घाण गोळा करणे आणि योग्यप्रकारे विल्हेवाट लावण्याद्वारे, वातावरणाच्या तिन्ही बाबी म्हणजेच, हवा, पाणी आणि जमीन यांची शुद्धता पाळणे. अन्नाची हाताळणी करताना, हात धुण्याद्वारे आणि स्वच्छ पाककला आणि भांडी खाऊन स्वच्छता पाळली पाहिजे जेणेकरून घाणीचा त्रास टाळता येईल. घरे आणि घरातील वस्तू देखील स्वच्छ ठेवल्या पाहिजेत विशेषत: राहण्याची जागा, स्वयंपाकघर, शयनगृह आणि स्नानगृहे कारण आपण घरातील वातावरणाशी बर्‍याचदा संवाद साधतो
स्वच्छतेचे महत्त्व:
स्वच्छता हा  मानवी जीवनाचा एक महत्वाचा घटक आहे.मानवतेच्या कल्याण आणि अस्तित्वामध्ये शारीरिक स्वच्छता महत्त्वपूर्ण आहे.स्वच्छता ही व्यक्ती आणि समाजातील आरोग्यासाठी  आवश्यक आहे.आरोग्य आणि स्वच्छता एकमेकांशी संबंधित असतात आणि एकमेकांवर प्रभाव पाडतात. तब्येत चांगली राहण्यासाठी स्वच्छतेचा सराव केला पाहिजे.स्वच्छता ही मुळात चांगले आरोग्य राखण्याची आणि स्वच्छतेद्वारे रोग रोखण्याची प्रथा आहे.शरीराची स्वच्छता, अन्न आणि वातावरणाची स्वतंत्र आरोग्यासाठी निरोगीपणा आहे. स्वच्छतेमुळे रोगापासून बचाव होतो कारण घाण सहसा संसर्गजन्य रोगजनकांना रोखुन  ठेवते ज्यामुळे जेव्हा ते मनुष्यासमोर येतात तेव्हा त्यांना रोगाचा प्रादुर्भाव होतो.आरोग्य व्यावसायिकांकडून आरोग्यविषयक पद्धतींचा जास्त सल्ला दिला जातो कारण रोगाचा प्रतिकार करणे आणि उपचार घेण्यापेक्षा रोग रोखणे चांगले. आरोग्यदायी प्रथा अंगिकारनार्या व्यक्ती दिर्घआयुष्य  जगतात कारण ते आजारांपासून मुक्त असतात.
शेवटी, व्यक्तींच्या जीवनात स्वच्छता अटळ आहे. कार्यक्षमता आणि विकास टिकवून ठेवण्यासाठी एखाद्या व्यक्तीच्या आयुष्याभोवती असलेली प्रत्येक गोष्ट स्वच्छतेसाठी व्यवहार्य आहे.  मानवी सुसंवाद आणि आरोग्यासह,सुरक्षा आणि आयुष्याच्या बाबतीत पर्यावरणाशी संबंधित शारीरिक स्वच्छता फायदेशीर आहे.